مصرف خود سرانه آنتی بیوتیک ها

آمار مصرف دارو در کشور ما بالاست که صرفنظر از کیفیت داروهای داخلی عادت غلط بیماران که گاهی پزشک را به زور وادار به نوشتن آنتی بیوتیک می کنند هم در این بین بسیار موثر است تا جاییکه برخی تخمینها خبر از مصرف بی جای ۵٠ درصدی آنتی بیوتیکها می دهد که در برخی موارد به طور کاملاً خودجوش و سر خود صورت می گیرد و امروزه داروخانه ها هم تخصصی ترین آنتی بیوتیکها را هم بدون نسخه به بیماران می دهند و مصرف آنتی بیوتیک تبدیل به یک دیدگاه نادرست شده است و.....

ادامه مطلب بروید لطفا

که “همه میکروبها را نابود می کند و مفید است!”
اما چرا مصرف سر خود دارو و علی الخصوص آنتی بیوتیک زیانبار است؟
ابتدا باید در مورد یک تصور غلط توضیح بدهم و آن قوی و یا ضعیف بودن آنتی بیوتیک است. بر خلاف تصور عامه آنتی بیوتیکها ضعیف و قوی ندارند اما هر آنتی بیوتیکی قادر به امحای محدوده ای از باکتریها است. اما معنای این جمله چیست؟
١- اگر بیماری شما ویروسی باشد آنتی بیوتیک هیچ اثری در درمان ندارد و حتی برخی مواقع با کشتار باکتریهای مفید در بدن موجب تشدید بیماری هم می شوند.
٢-آنتی بیوتیکها بر روی یک محدوده طراحی شده موثر هستند و اگر جا به جا مصرف شوند فایده ای ندارند مثلاً آنتی بیوتیکی مانند سفیکسیم که در بیماریهای تنفسی و ادراری بسیار خوب و موثر است در عفونتهای دندان فاقد هرگونه اثر است و بنابراین این پزشک شماست که تصمیم می گیرد شما چه آنتی بیوتیکی مصرف کنید نه شما!
٣-آنتی بیوتیکهایی که در اذهان عامه به نام قوی شناخته می شوند در واقع قوی نیستند بلکه دامنه وسیعتری از نظر پوشش باکتریهای حساس به آن آنتی بیوتیک را دارا هستند. در واقع اگر یک باکتری به آنتی بیوتیک خاصی مقاوم نباشد دیگر قوی و ضعیف بودن بی مفهوم است. پس آنچه در ذهن شما به عنوان آنتی بیوتیک قوی باقیمانده نادرست است و در واقع منظور وسیع الطیف بودن آنتی بیوتیک است که طیف وسیعتری از باکتریها را نابود می کند.
۴-داروها مانند هر ماده شیمیایی دیگر سمی هستند! و این پزشک شماست که تشخیص می دهد برای درمان شما چه دزی از دارو باید وارد خون شما شود و بالا بردن غلظت دارو در خون با چند برابر کردن حجم مصرف نه تنها درمان را تسریع نمی کند بلکه با توجه به ماهیت سمی داروها مضر و زیانبار است.
۵-اگر بیماری شما ربطی به آنتی بیوتیک ندارد پزشک خود را تحت فشار نگذارید! مثلاً بسیاری از کسانی که فکر می کنند به دلیل عفونت مدام سرفه و عطسه می کنند در واقع آلرژی و یا آسم خفیف دارند و بی دلیل تاکید بر مصرف به قول خودشان “چرک خشک کن” دارند.
۶-با مصرف سرخود آنتی بیوتیکها باکتریهای بدن خود را مقاوم نکنید زیرا در سنین بالاتر بدن ضعیفتری خواهید داشت که در آینده دست پزشک خود را در به کارگیری موثر آنتی بیوتیک در زمان لازم خواهید بست.
پس اکنون که به میزان بیشتری با آنتی بیوتیکها آشنا شدید در مراجعه بعدی به پزشک خود او را وادار به نوشتن آنتی بیوتیک نکنید

دلتان می خواهد پیشگویی کنیم؟ شما بالاخره امسال یا سال آینده یا سال بعد، به یکی از انواع آنتی بیوتیک ها نیاز پیدا می کنید، ردخور هم ندارد! اما اگر کارتان به آنتی بیوتیک ها افتاد مراقب باشید، چون آنها جزو کج خلق ترین داروها هستند! می پرسید چرا؟ این دارو ها اگر چه می توانند مفید باشند اما اگر اوقات شان تلخ شود علیه بدنتان قیام کنند.

یکی از مهم ترین نکات در زمان مصرف آنتی بیوتیک ها نوع رژیم غذایی شماست که نامناسب بودنش ممکن است اثرگذاری این آنها را کم کند.

با توجه به پیشگویی ابتدای این گزارش شما دیر یا زود به دستور غذایی مناسب در زمان مصرف آنتی بیوتیک ها نیاز پیدا می کنید و به همین دلیل ما قصد داریم در این زمینه برایتان توضیح دهیم اما پیش از آن باید نکاتی مهم درباره آنتی بیوتیک ها را بدانید.

آنتی بیوتیک ها مواد شیمیایی هستند که از برخی انواع میکروارگانیسم ها (موجودات زنده ذره بینی مانند قارچ های میکروسکوپی و باکتری ها) گرفته می شوند و از برخی انواع آن برای درمان بیماری ها استفاده می شود، البته برخی از انواع آنتی بیوتیک ها هم می توانند به شکل جدی ضرر داشته باشند و حتی میکروب های مفید بدن را که وجودشان برای جذب مواد مغذی کلیدی و ویتامین های B و K ضروری است، نابود کنند. در ضمن برخی بیماران به آنتی بیوتیک ها حساسیت دارند که در این صورت حتما باید موضوع را به پزشک معالج شان اطلاع دهند.

آنتی بیوتیک ها از آن دست داروهایی هستند که نباید خودسرانه مصرف شوند، چرا که مصرف نامناسب یا بیش از حد نیاز آنها باعث مقاومت بدن در برابرشان می شود و به این ترتیب آنها دیگر نمی توانند عفونت بدن را از بین ببرند. از عوارض این داروها می توان به کم شدن تاثیر قرص های ضد بارداری و بروز حساسیت به داروها یا غذاهای خاص اشاره کرد. آنتی بیوتیک ها برای بیماری های ویروسی تجویز نمی شوند و به هیچ وجه نباید به میزان زیاد تجویز شوند.

از پزشکتان سوال کنید

آنتی بیوتیک ها آنقدر اهمیت دارند که وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره آنها به مردم هشدار داده است و ضمن آن که مردم را از مصرف خودسرانه این نوع داروها بر حذر می دارد، می گوید : در صورتی که پزشک برای شما آنتی بیوتیک تجویز کند، باید مجموعه ای از سوالات را با او مطرح کنید.

برای مثال شما حق دارید از او بپرسید چرا برایتان آنتی بیوتیک تجویز کرده است؟ از مصرف این دارو چه نتیجه ای می گیرید؟ دقیقا چه طور و چه زمانی باید مصرفش کنید مثلا همراه غذا یا پس از آن و...؟ چه میزان از آن را مصرف کنید؟ تا چه زمانی باید از آن استفاده کنید مثلا اگر بیماری شما بهبود پیدا کرد هم باید به مصرف ادامه بدهید یا استفاده از دارو را متوقف کنید؟ آیا امکان دارد به دارو حساسیت داشته باشید و از آن بی اطلاع باشید؟

رژیم غذایی را در زمان مصرف جدی بگیرید

اگر یادتان باشد گفتیم که در زمان مصرف آنتی بیوتیک ها باید به رژیم غذایی تان دقت کنید. در این زمینه ایسنا گزارش می دهد که پزشکان معتقدند نوع غذایی که می خوریم بر نحوه عملکرد و تاثیر آنتی بیوتیک ها اثر دارد. بر اساس این گزارش رژیم غذایی در این زمان باید با مصرف مولتی ویتامین ها همراه شود و سرشار از میوه ها و سبزی های تازه باشد.

کارشناسان و پزشکان آمریکا در مقاله ای علمی توصیه کرده اند در صورت تجویز آنتی بیوتیک بخصوص به کودکان بهتر است مواد غذایی پروبیوتیک؛ مثل ماست پروبیوتیک را به رژیم آنها اضافه کنید. پروبیوتیک ها که نوع خاصی از باکتری ها هستند اسهال ناشی از مصرف آنتی بیوتیک را درمان می کنند. در صورت تجویز آنتی بیوتیک مراقب آهن و کلسیم باشید.

غذاهای حاوی این دو ماده مغذی را با آنتی بیوتیک به کودک ندهید، چون توانایی بدن در جذب انواع خاصی از آنتی بیوتیک را دچار اختلال می کنند. در این مورد توجه داشته باشید زمان دقیق مصرف آنتی بیوتیک واقعا حائز اهمیت است. یعنی اگر ناچار هستید به کودکتان کلسیم، آهن یا مولتی ویتامین بدهید حداقل سه ساعت قبل از زمان خوردن دارو این کار را انجام دهید تا پس از آن فرصت کافی برای جذب دارو وجود داشته باشد.

همچنین خوردن سوپ همراه با آنتی بیوتیک بهترین گزینه غذایی است اما در عوض مصرف غذاهای اسیدی مثل آبمیوه های مرکبات و نوشیدنی های گازدار و آماده، شکلات، آنتی اسیدها و سس کچاپ که حاوی گوجه فرنگی است را کاهش دهید.

در صورت تجویز آنتی بیوتیک برای کودک به جز ماست از دادن سایر فرآورده های لبنی به کودک خودداری کنید. علاوه بر اینها خوردن تخمه کدو که غنی از عنصر روی است در این مواقع توصیه می شود. روی طول دوره فعالیت ویروس های سرماخوردگی را کاهش می دهد

خلاصه : با روندی که در مصرف بی رویه آنتی بیوتیکها در دنیا طی می شود این تهدید وجود دارد که دیگر آنتی بیوتیکها اثرگذار نبوده و یک بیمار با سرما خوردگی ساده دیگر به هیچ دارو و آنتی بیوتیکی جواب ندهد و در پی آن شاهد مرگ و میر گسترده‌ای خواهیم بود. 
متن کل خبر : مصرف نادرست و خودسرانه دارو از جمله آنتی بیوتیکها توسط افرادی که تمایل ندارند به سراغ پزشک بروند، عوارض ناگواری به دنبال دارد. این در حالی است که هر ایرانی به طور متوسط 339 عدد دارو در سال مصرف می کند که چهار برابر میانگین جهانی است.

شعار امسال روز جهانی بهداشت "مقاومت به داروهای ضد میکروبی؛ یک تحقیر جهانی" نامگذاری شده است. طرح این موضوع حکایت از این واقعیت دارد که مصرف بی رویه و خودسرانه اقلام دارویی نه تنها نمی تواند مفید و موثر باشد بلکه آثار و عوارض ناگواری به دنبال دارد که از جمله آنها می توان به مقاومت میکروبها در مقابل داروها اشاره کرد.


ایرانی ها مثل نقل و نبات دارو می خورند!

در حالی که مصرف نادرست آنتی‌بیوتیکها پنجمین عامل مرگ و میر در دنیا شناخته شده است، دکتر مرضیه وحیددستجردی، وزیر بهداشت عنوان می دارد که از 10 قلم دارو که بیشترین مصرف را در کشور دارد 4 قلم آن آنتی بیوتیکها هستند و در 49 درصد از نسخه های پزشکان کشور حتما یک قلم آنتی‌بیوتیک وجود دارد. همچنین 40 درصد از مردم ایران، دارو را بدون نسخه و تجویز پزشک به صورت خودسرانه مصرف می‌کنند که این مصرف خودسرانه نه تنها موجب درمان بیماری نمی‌شود بلکه عوارض دیگری نیز برای بیمار به دنبال دارد.

دکتر علی شمسا، متخصص اورولوژی ضمن هشدار نسبت به مصرف خود سرانه و ناآگاهانه دارو و آنتی بیوتیکها که می تواند موجب اختلال و نارسایی در عملکرد کلیه ها و قلب شود، گفت: پزشکان با بروز برخی از بیماریها در فرد مانند گلو دردهای چرکی و عفونتهای پوستی مصرف آنتی بیوتیک را توصیه می کنند در حالی که مصرف خودسرانه و ناآگاهانه آنتی بیوتیک کلیهها و قلب فرد را در معرض خطر قرار می دهند. همچنین استفاده از تمامی داروها به ویژه خانواده مایسین ها باید زیر نظر پزشک انجام شود و پزشکان نیز موظفند در طول دوره درمان بیمار را از عوارض جانبی داروها آگاه کنند.

گزارشهای وزارت بهداشت حاکی از این است که آمار فروش آنتی‌بیوتیکها و نسخ پزشکی نشان می‌دهد مصرف این نوع داروها با پراکندگی بیماریها و میزان جمعیت کشور تناسب ندارد.

بر اساس گزارش دفتر آموزش و ارتقاء سلامت وزارت بهداشت، نیمی از بیماران مراجعه کننده به پزشکان عمومی حداقل یک نوع آنتی‌بیوتیک دریافت می‌کنند که این آمار نشان می‌دهد 50 درصد بیماران نیاز به آنتی‌بیوتیک درمانی دارند اما در واقع اینگونه نیست چرا که در کشور بسیاری از بیماریها ریشه ‌کن شده و دیگر نیاز به درمان صرف با آنتی‌بیوتیکها وجود ندارد.

در بسیاری از بیماریها از جمله سرماخوردگی ضرورتی برای مصرف آنتی‌بیوتیکهای درمانی احساس نمی‌شود اما شاهد تجویز بی‌رویه این دارو در نسخ بیماران هستیم. به طوریکه دکتر محمدرضا شانه ساز مدیر کل نظارت بر تولید دارو وزارت بهداشت گفت: در سال 89 پزشکان به طور متوسط برای 49 درصد بیماران خود حداقل یک قلم آنتی بیوتیک تجویز کردند.

با روندی که در مصرف بی رویه آنتی بیوتیکها در دنیا طی می شود این تهدید وجود دارد که دیگر آنتی بیوتیکها اثرگذار نبوده و یک بیمار با سرما خوردگی ساده دیگر به هیچ دارو و آنتی بیوتیکی جواب ندهد و در پی آن شاهد مرگ و میر گسترده‌ای خواهیم بود.

این در حالی است که مدیرکل نظارت بر دارو و موادمخدر وزارت بهداشت از فعالیت این وزارتخانه بر روی عوارض مصرف آنتی بیوتیکها خبر داد و عنوان داشت که در طول 10 سال گذشته میزان تجویز بی رویه آنتی بیوتیک از 60 درصد در نسخ به 50 درصد کاهش پیدا کرده است. درسال گذشته حدود 120 میلیون نسخه توسط پزشکان تجویز شده که از این تعداد 60 میلیون مورد بررسی قرار گرفته و بیش از 90 درصد از این نسخه ‌ها تحت پوشش بیمه بودند.

گزارشهای وزارت بهداشت حاکی از آن است که بالاترین میانگین مصرف دارو در سطح کشور مربوط به شهرهای زابل، همدان و اهواز است و استان لرستان نیز از نظر درخواست داروهای تزریقی در کشور رتبه نخست را دارد.

مسئولان وزارت بهداشت معتقدند که مهمترین عوامل موثر در مصرف بی رویه دارو، درخواستهای مردمی و فشار بیماران به پزشکان، خود درمانی دارویی و مراجعه به داروخانه ها برای دریافت داروی بدون نسخه، عدم آشنایی برخی پزشکان با مبانی تجویز دارو و همچنین مصرف برخی ویتامینها و آنتی بیوتیکها در دامداریها است.

این در حالی است که سالانه بیش از 10 هزار مورد عارضه ناشی از مصرف اشتباهی دارو در کشور رخ می دهد. هر ایرانی به طور متوسط 339 عدد دارو در سال مصرف می کند که چهار برابر میانگین جهانی است. این در حالی است که در کشور هر نسخه 2/3 قلم دارو نوشته می شود که در دنیا به طور میانگین 2/1 قلم دارو در هر نسخه است. همچنین سرانه مصرف دارو در کشور 30 دلار و این رقم در دنیا 90 دلار است.

آنچه مسلم است، شرایط مختلفی در مصرف بی رویه و نادرست اقلام دارویی در کشور اثر گذار است که از جمله آنها می توان مشکلات برخی افراد برای پرداخت ویزیت پزشک اشاره کرد. همچنین توصیه های دوستانه و فرهنگ غلط مصرف دارو نیز یکی دیگر از علل گرایش مردم به مصرف خودسرانه دارو است. این وضعیت باعث شده که مراجعات مردم به داروخانه ها برای تهیه داروهای بدون نسخه روز به روز افزایش یابد. در حالی که عوارض ناگوار مصرف خودسرانه دارو به مراتب هزینه سنگین تری به فرد و جامعه تحمیل می کند.

 ارائه تحقیق توسط علی امینی پنجم دبستان فجر استانبول